του Δρ. Καπαγερίδη Ιωάννη,
Προέδρου του Τμήματος Μηχανικών Ορυκτών Πόρων

Η μεταλλευτική βιομηχανία εξελίσσεται διαρκώς. Επηρεάζει και επηρεάζεται πάντα από τις τεχνολογικές εξελίξεις, καθώς αυτές δημιουργούν νέες ανάγκες για ορυκτές πρώτες ύλες ενώ ταυτόχρονα παρέχουν νέα εργαλεία για την πιο αποτελεσματική και ασφαλή εκμετάλλευσή τους με μικρότερο περιβαλλοντικό αντίκτυπο. Τα τελευταία χρόνια, ο ρυθμός των τεχνολογικών εξελίξεων έχει αυξηθεί όπως και η διείσδυση των νέων τεχνολογιών στους διάφορους τομείς και τις δραστηριότητες της μεταλλευτικής βιομηχανίας. Επομένως, η τεχνολογία παίζει μεγάλο ρόλο στο μέλλον της μεταλλευτικής και το ερώτημα είναι πως η βιομηχανία αυτή προσαρμόζεται και ανταποκρίνεται σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον και πως αυτή η προσαρμογή φθάνει μέχρι την ακαδημαϊκή κοινότητα, η οποία δημιουργεί τη δεξαμενή των ανθρώπων που καλούνται να στηρίξουν τη μεταλλευτική βιομηχανία. Καθώς οι περισσότερες εκμεταλλεύσεις βασίζονται ολοένα και περισσότερο στην τεχνολογία για την εξ αποστάσεως ή και αυτόνομη διαχείριση των λειτουργιών τους, κάνουν την εμφάνισή τους περισσότερες θέσεις για ανθρώπους με ειδικές δεξιότητες, και γνώσεις πληροφορικής και ανατρεπτικών τεχνολογιών.

Ο όρος «έξυπνα μεταλλεία» (smart mines) έχει καθιερωθεί τα τελευταία χρόνια δίνοντας έμφαση στο βαθμό ολοκλήρωσης των νέων τεχνολογιών στη μεταλλευτική, αν και τα ψηφιακά συστήματα, οι αυτοματισμοί, η ηλεκτροκίνηση, τα δίκτυα, τα συστήματα εντοπισμού στίγματος, και τα ευφυή συστήματα διαχείρισης εξοπλισμού αποτελούν μέρος της καθημερινής λειτουργίας των μεταλλευτικών επιχειρήσεων εδώ και πολλά χρόνια. Ένας βασικός λόγος, όμως, για τον οποίο τα έξυπνα μεταλλεία πρέπει να αποτελούν θέμα που συγκεντρώνει την προσοχή μας, είναι γιατί οι γνώσεις και οι δεξιότητες που απαιτούνται για τη λειτουργία τους, δεν καλύπτονται στο βαθμό που απαιτείται από την πλειοψηφία των σχετικών προπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών των ελληνικών πανεπιστημιακών τμημάτων και σχολών.

Τα προπτυχιακά προγράμματα σπουδών στη χώρα μας, οι απόφοιτοι των οποίων στελεχώνουν τη μεταλλευτική βιομηχανία, παρέχουν πολλά και σημαντικά μαθήματα, απαραίτητα για τους μηχανικούς, τους γεωλόγους, και τους επιστήμονες άλλων ειδικοτήτων που δραστηριοποιούνται στο χώρο αυτό. Τα τελευταία χρόνια, γίνονται προσπάθειες εκσυγχρονισμού των προγραμμάτων αυτών με την ενσωμάτωση νέων αντικειμένων, όμως οι προσπάθειες αυτές πρέπει να συνεχιστούν και να επεκταθούν και σε υπάρχοντα, πιο παραδοσιακά αντικείμενα. Είναι σίγουρα σημαντικό να διδάσκονται αντικείμενα όπως τα ρομποτικά και αυτόνομα συστήματα, η τεχνητή νοημοσύνη, τα έξυπνα δίκτυα, και τα συστήματα ηλεκτροκίνησης, αλλά εξίσου σημαντικός είναι και ο εκσυγχρονισμός κλασικών μεταλλευτικών και γεωλογικών αντικειμένων με την ενσωμάτωση γνώσεων και δεξιοτήτων που αφορούν νέες τεχνολογίες (και σε πολλές περιπτώσεις όχι και τόσο νέες…). Για παράδειγμα, αντικείμενα όπως οι γεωλογικές χαρτογραφήσεις, η μεταλλευτική έρευνα και η γεωστατιστική, η υπαίθρια και υπόγεια εκμετάλλευση, ο μεταλλευτικός σχεδιασμός, ο εμπλουτισμός μεταλλευμάτων και πολλά άλλα, πρέπει να ενσωματώνουν το state of the art της επιστήμης και να παραμένουν επίκαιρα μέσω της διαρκούς ενημέρωσης του υλικού που καλύπτουν. Ο εκσυγχρονισμός αυτός, πρέπει να γίνεται βέβαια με τρόπο που να μη οδηγεί στη σταδιακή έλλειψη γνώσεων και δεξιοτήτων σε άλλους, πιο παραδοσιακούς τομείς, οδηγώντας σε σημαντικές ελλείψεις και ανεπάρκειες μελλοντικά.

Πρέπει επίσης να δοθεί περισσότερη βαρύτητα σε πιο βασικά μαθήματα που βασίζονται στην πληροφορική, όπως ο προγραμματισμός, τα υπολογιστικά φύλλα, το σχέδιο με υπολογιστή, και τα GIS. Η εμπειρία δείχνει ότι οι περισσότεροι φοιτητές και φοιτήτριες στα αρχικά εξάμηνα σπουδών, δεν διαθέτουν βασικές γνώσεις χρήσης υπολογιστών και πληροφορικής γενικότερα, παρά την καθημερινή επαφή τους με το διαδίκτυο και διάφορα συστήματα τεχνολογίας, γεγονός που οφείλεται βέβαια και σε μεγάλες αδυναμίες στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Το πρόβλημα αυτό, καθιστά τη διδασκαλία άλλων αντικειμένων που αφορούν νέες τεχνολογίες στα πλαίσια των προπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών, ιδιαίτερα δύσκολη και αναποτελεσματική. Σημαντική είναι και η έλλειψη σύγχρονων ελληνικών συγγραμμάτων που να καλύπτουν ακόμα και βασικά αντικείμενα της μεταλλευτικής, κάτι που δεν παρατηρείται σε γενικότερα αντικείμενα τεχνολογίας και πληροφορικής.

Θα πρέπει, λοιπόν, να γίνουν πολλές προσπάθειες από την ακαδημαϊκή κοινότητα ώστε τα προπτυχιακά προγράμματα σπουδών να ανταποκρίνονται αποτελεσματικά στις τεχνολογικές εξελίξεις στη μεταλλευτική βιομηχανία και να εξασφαλίζουν τη στελέχωση των επιχειρήσεων του κλάδου με αποφοίτους που διαθέτουν τις απαραίτητες σύγχρονες γνώσεις και δεξιότητες. Μπορεί η μεταλλευτική βιομηχανία να οδηγείται σε ένα ψηφιακό μέλλον, θα χρειάζονται, όμως, πάντα άνθρωποι να μελετούν, να σχεδιάζουν, να συντηρούν και να παρακολουθούν τις λειτουργίες των μεταλλευτικών επιχειρήσεων, άνθρωποι με γνώσεις, εξοικείωση με την τεχνολογία, και κουλτούρα συνεχούς βελτίωσης και προσαρμογής στις εξελίξεις.

Αναδημοσιευμένο άρθρο από το Newsletter Ν.40 του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων

Ο Καθηγητής Ηλεκτροχημείας του Τμήματος Μηχανικών Ορυκτών Πόρων, Δρ. Κυρατζής Νικόλαος, έχει την τιμή να αναλάβει την ειδική έκδοση του περιοδικού Coatings με τίτλο “Advanced Deposition Technology for Functional Ceramic Films and Coatings” ως Guest Editor και προσκαλεί κάθε ενδιαφερόμενο/η να καταθέσει την ερευνητική του/της εργασία προς δημοσίευση στην ειδική έκδοση.

Περισσότερες πληροφορίες ΕΔΩ.

Flyer (PDF)

Κυκλοφόρησε το νέο τεύχος του ενημερωτικού εντύπου του τμήματός μας, με μια σημαντική ανακοίνωση που αφορά την δημιουργία νέου μεταπτυχιακού προγράμματος σπουδών με αντικείμενο τη σύγχρονη εκμετάλλευση μαρμάρων και φυσικών λίθων και πολλά άλλα ενδιαφέροντα θέματα.

Αρχείο PDF